اثر باقیمانده کودهای نیتروژن و فسفر در مزرعه باقلا بر عملکرد در سیستم کشت باقلا- برنج در گیلان

استان گیلان از جمله مناطق مستعد برای کشت دوم بعد از برنج در پاییز به شمار می­رود. کشت محصول پس از برداشت برنج در شالیزارها، علاوه بر ایجاد اشتغال و افزایش درآمد کشاورزان، سبب تولید محصول زراعی زمستانه مهم در 6 ماه دوم سال می­گردد. یکی از مهم­ترین نیازها در استفاده از سیستم­های دو یا چند کشتی، حفظ منابع آب و خاک از آلودگی ناشی از مصرف بی­رویه نهاده­های شیمیایی و همچنین حفظ و ارتقای حاصلخیزی خاک در دراز مدت است. به­منظور بررسی اثر باقی­مانده کود مصرفی در زراعت باقلا بر عملکرد برنج در سیستم کشت برنج- باقلا تحقیقی در قالب دو محصول در سال، شامل کشت اول برنج با رقم هاشمی (خرداد– شهریور) و کشت دوم باقلا با رقم برکت (آبان- خرداد) و با پانزده تیمار کودی برای کشت باقلا به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در سال­های زراعی 94-1391 (2 دوره کشت برنج و سه دوره کشت باقلا) در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج- رشت انجام شد. فاکتورهای آزمایشی برای گیاه باقلا شامل پنج سطح نیتروژن (صفر، 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از منبع کود اوره و سه سطح فسفر (صفر، 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار) از منبع کود سوپر فسفات تریپل در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح کود نیتروژن و فسفر، عملکرد باقلا به ترتیب 2003 و 285 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه باقلا در تیمار N100P100 (8/4833 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد که تفاوت معنی­داری با تیمار  N100P50(5/4744 کیلوگرم در هکتار) نداشت. با بررسی اثر سطوح کودی به­کار رفته در کشت باقلا بر عملکرد برنج که موجب افزایش معنی­دار نیتروژن خاک از 147/0 درصد به 178/0 و 209/0 درصد و افزایش معنی­دار فسفر خاک از 2/24 پی­پی­ام به 59/40 و 51/37 پی­پی­ام به­ترتیب در سال اول و دوم کشت برنج شد، تفاوت معنی­داری از نظرعملکرد دانه مشاهده نشد و متوسط عملکرد برنج در طی دو سال زراعی بدون مصرف کود شیمیایی و بعد از کشت باقلا حدود 95/2770 کیلوگرم در هکتار بود.